“Prachtige geschiedenis van een vreemd mini-staatje”
Zonder blikken of blozen verklaarde David van Reybrouck onlangs dat hij van mening is dat boeken altijd zo dun mogelijk moeten zijn. Voor de auteur van het 650 pagina’s tellende ‘Congo’ een bijzondere uitspraak. ‘Maar Congo was het dunst mogelijke boek dat ik over dat land kon schrijven’.
Met het boekenweekessay Zink is van Reybrouck er beter in geslaagd zich aan deze uitspraak te houden. Het is een kort en krachtig verhaal over het vergeten ministaatje Neutraal-Moresnet.
Dit landje van drie en een halve kilometer groot lag van 1815 tot 1918 ingeklemd tussen Nederland, Belgie en Duitsland, bestond voor het grootste gedeelte uit bos, en had in die tijd niet alleen een eigen vlag en volkslied, maar ook eigen wetgeving, bestuur en – de reden voor de neutraliteit – een eigen zinkmijn. In deze omgeving focust van Reybrouck op het leven van Emile Rixen, die opgroeide in Moresnet, en daarna door de verschillende wereldoorlogen vijf keer van nationaliteit wisselde. Zonder hier zelf ook maar enige moeite voor te doen.
Geschreven in de typische poetische stijl van van Reybrouck is het een heerlijk verhaal om te lezen op een druilerige zondagmiddag. Doordat hij niet alleen de grote lijnen van de geschiedenis van Moresnet beschrijft, maar juist inzoomt op een individu wordt het verhaal echter meer dan zomaar een spannend verhaal over een vergeten staatje vol smokkelaars, dienstweigeraars en idealisten. Zink neemt je mee in een bijzondere geschiedenis en hoe de loop van de geschiedenis een mensenleven en de generaties na hem kan tekenen. En daarmee zet het je aan het denken over grenzen en hun waarde en betekenis voor ons en onze samenleving.